ท้องนอกมดลูก คือการตั้งครรภ์ที่เกิดขึ้นภายนอกโพรงมดลูก ส่วนใหญ่จะเกิดขึ้นที่ท่อนำไข่ พบได้ร้อยละ 1-2 ของการตั้งครรภ์ การตั้งครรภ์นอกมดลูกไม่สามารถจะอยู่ต่อไปจนครบกำหนดได้ ต้องรักษาเพื่อช่วยชีวิตผู้หญิง และการทำแท้งด้วยยาจะไม่สามารถรักษาการตั้งครรภ์นอกมดลูกได้
อาการและอาการแสดงของท้องนอกมดลูก
มีอาการเจ็บปวดที่ท้องน้อย หรืออุ้งเชิงกราน บ่อยครั้งเป็นข้างเดียวและเลือดออกทางช่องคลอด อาการเจ็บปวดและเลือดออกอาจมีติดต่อกันไป หรือเป็นๆหายๆ และในบางกรณีอาจไม่มีอาการอะไรเลย ปัจจัยเสี่ยงเกิดได้จากหลายสาเหตุ ทำให้มีตำแหน่งตีบตัน เป็นจุดที่ตัวอ่อนจะเดินทางมาติดอยู่ ไม่สามารถเดินทางไปฝังตัวในโพรงมดลูกได้
การวินิจฉัย
นอกจากอาการแสดง ประวัติ และการตรวจร่างกาย การวินิจฉัยครรภ์นอกมดลูกทำได้โดยการซักประวัติอาการของการตั้งครรภ์ เช่น ขาดประจำเดือน อาการแพ้ท้อง คลื่นไส้ คัดตึงเต้านม ปัสสาวะบ่อย ฯลฯ การตรวจร่างกายและตรวจภายใน การตรวจฮอร์โมนของการตั้งครรภ์และการตรวจด้วยอัลตราซาวด์
เกณฑ์สามข้อของครรภ์นอกมดลูก ได้แก่
- ขาดประจำเดือน
- ปวดท้องน้อยและเลือดออก
- ตรวจพบก้อนกดเจ็บที่ปีกมดลูก
หากมีครบทั้งสามข้อ อาจจะวินิจฉัยครรภ์นอกมดลูกได้ร้อยกว่า 90 ในกรณีตรวจพบฮอร์โมนการตั้งครรภ์ระดับสูง และอัลตร้าซาวด์ไม่พบถุงการตั้งครรภ์ในโพรงมดลูก เป็นข้อบ่งชี้ว่า น่าจะเป็นครรภ์นอกมดลูก อย่างยิ่ง อย่างไรก็ตาม ครรภ์นอกมดลูกในระยะเริ่มแรกอาจวินิจฉัยได้ยาก ในบางรายอาจไม่มีอาการผิดปกติใดๆเลย
ที่มา : คู่มือประกอบการให้บริการก่อน ระหว่าง และหลัง การยุติการตั้งครรภ์ด้วยยาสำหรับผู้ให้บริการในคลินิก , WHO , Concept foundation , SAAF , Department of Health Thailand.
