เปิดโอกาสคุย “เรื่องเพศ” กับลูก
ในปัจจุบันเราจำเป็นอย่างยิ่งที่จะต้องคุยเรื่องเพศกับลูกหรือเด็กที่เราต้องดูแล เพราะในยุคนี้สังคมมีความซับซ้อนมากขึ้น เราไม่สามารถใช้กระบวนการในสังคมที่คอยควบคุมเด็กได้แล้ว แต่เราต้องอาศัยการสร้างทักษะให้กับเด็กให้มากที่สุด เพราะฉะนั้นในการเตรียมให้เด็กมีความพร้อมที่จะมีทักษะชีวิตในเรื่องเพศ หรือเรื่องความฉลาดรู้เรื่องเพศจึงสำคัญ ถ้าเราไม่เตรียมเขาตั้งแต่เด็กแล้วมาถึงวันหนึ่งเราจะมาแก้ไข มันจะยิ่งยากกว่าการเตรียมพร้อม ซึ่งการสื่อสารเรื่องเพศไม่ใช่แค่ทำให้เด็กได้เข้าใจในเพศศึกษาเพียงอย่างเดียว แต่ยังทำให้พ่อแม่สามารถสร้างสัมพันธภาพกับลูกได้มากยิ่งขึ้น ทำให้เข้าใจเปิดอกคุยกัน ไว้ใจกันมากขึ้นซึ่งจะมีวิธีการพูดคุยดังนี้
1.ปรับทัศนคติของตนเองก่อน
พ่อแม่ต้องปรับทัศนคติของตัวเองก่อน เพราะพ่อแม่มักจะเชื่อว่า การคุยเรื่องเพศกับลูกเป็นเรื่องน่าอาย ไม่ควรพูดถึง เหมือนเป็นการชี้โพรงให้กระรอก และคิดว่า โตขึ้นลูกก็เรียนรู้เองได้ สิ่งเหล่านี้คืออุปสรรคที่จะทำให้การคุยกับลูกเรื่องเพศเปลี่ยนไป พ่อแม่สามารถทำให้เรื่องเพศเป็นเรื่องธรรมดาได้ อาจจะหาโอกาสพูดคุยกับลูกก่อน โดยที่ไม่ต้องรอให้ลูกเป็นฝ่ายถามก่อน อาจจะสังเกตจากพฤติกรรมของเขา อย่างเช่น เราเห็นว่าลูกมีแฟนก็ชวนคุย ให้เขาเล่าให้ฟัง รับฟังด้วยท่าทางที่ผ่อนคลาย และทัศนคติที่เป็นกลาง
2. รับฟัง ไม่สั่งสอน
พ่อแม่จะมีความคิดที่ว่า ตนมีหน้าที่สั่งสอน อบรมลูก การพูดคุยหลายครั้ง จึงเป็นไปในลักษณะสั่งสอน และพ่อแม่จะคิดว่าตัวเองได้ทำหน้าที่ดีแล้ว แต่รู้หรือไม่ว่า การสั่งสอนที่ดีที่สุดคือ ‘การฝึกวิธีการคิดที่ดีให้กับลูก’ ถือเป็นการติดอาวุธทางปัญญา ให้ลูกรู้จักคิดและตัดสินใจ มากกว่าที่จะเป็นการบอกเนื้อหา การพูดเรื่องเพศกับลูกต้องอาศัยทักษะการฟัง ที่ต้องฟังให้เป็น และทักษะการตั้งคำถามที่ชวนลูกคิด ทำให้ลูกสามารถที่จะคิดวิเคราะห์ถึงสถานการณ์ต่างๆ ได้
3. การใช้ช่วงเวลาดีๆ ร่วมกันกับลูก
เหนือสิ่งอื่นใด สัมพันธภาพระหว่างพ่อแม่ลูก มีความสำคัญมากกว่าเนื้อหาสาระ การมีเวลาที่ดีให้แก่กัน ทำให้พ่อแม่ลูก เกิดความรัก ความแน่นแฟ้น ความไว้เนื้อเชื่อใจ เมื่อลูกพบเจอช่วงเวลายากลำบากเขาก็จะนึกถึงความรักที่พ่อแม่มีให้ นั่นเป็นเกราะป้องกันที่ดีที่สุดให้กับลูก
4. หาความรู้
ความรู้เรื่องเพศ เป็นสิ่งที่ค้นหาได้ตลอด สิ่งใดที่พ่อแม่ไม่รู้ ก็ควรบอกลูกว่าไม่รู้ ผู้เป็นพ่อแม่ ไม่จำเป็นต้องรู้ทุกเรื่อง นอกจากนี้ พ่อแม่สามารถชักชวนลูกไปหาคำตอบร่วมกัน ก็ยิ่งเป็นสานสัมพันธ์ที่ดีภายในครอบครัวอีกด้วย
ดังนั้นถ้าเราไม่พูด ลูกจะเรียนรู้จากอะไร ดูแลสุขภาพตัวเองอย่างไร ลูกจะคบคน คบเพื่อนต่างเพศอย่างไร ให้มองว่ามันไม่ใช่แค่เรื่องเพศสัมพันธ์ แต่เป็นเรื่องสุขภาพด้วย เป็นเรื่องความสัมพันธ์กับคน ก็ต้องมีวิธีสื่อสารตั้งแต่เด็กๆ โดยสื่อสารให้เขารู้จักสิทธิเนื้อตัวร่างกาย ซึ่งเป็นสิ่งสำคัญ ทั้งตัวเด็กเองและตัวของคุณพ่อคุณแม่ค่ะ ถึงเวลาแล้ว ที่พ่อแม่ต้องพูดคุยเรื่องเพศกับลูก มาร่วมสร้างภูมิคุ้มกันที่ดีให้กับลูกหลานกันนะคะ
นางสาววิรงรอง ราชเดช
นิสิตฝึกงานจิตวิทยาพัฒนาการ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์
ข้อมูลอ้างอิง
เทคนิคการสื่อสารเรื่องเพศอย่างเข้าใจและเข้าถึงคนในครอบครัว :
