Pride month: Proud of me
การเรียกร้องเรื่องความหลากหลายทางเพศไม่ใช่เป็นการต่อสู้กับผู้คนที่มีเพศสภาพกับเพศวิถีตรงกัน แต่เป็นการต่อสู้กับชุดความรู้เดิมที่นิยามความหมายของเพศที่สัมพันธ์กับร่างกาย มาสู่การยอมรับความรู้สึกภายใน และวิถีของเพศ รวมถึงการเรียกร้องสิทธิอื่นๆ ที่สัมพันธ์กับเพศวิถีที่หลากหลายเพื่อการเข้าถึง “สิทธิที่ควรพึงได้รับ” อย่างเท่าเทียม
เพราะอะไรเพศจึงส่งผลต่อจิตใจ
- มนุษย์จะมีความรู้สึกถึงคุณค่าของตนเอง เมื่อสามารถเข้าใจ Self-Identity หรืออัตลักษณ์ของตนเอง ซึ่งประกอบด้วยสิ่งสำคัญในชีวิตหลายอย่างรวมกัน ไม่ว่าจะเป็นผลสัมฤทธิ์ การได้รับการยอมรับ ฯลฯ Sexual Identity หรือ อัตลักษณ์ทางเพศ เป็นอีกองค์ประกอบที่มนุษย์อยากจะเข้าใจ และได้รับการยอมรับทั้งจากตนเองและผู้อื่น ความรู้สึกสับสนสงสัยจึงเกิดขึ้นได้ในช่วงของการพัฒนาอัตลักษณ์
- กรอบทางสังคมวัฒนธรรมกับการสื่อสารระหว่างผู้คน ของผู้คนที่มีความคิดเห็นที่หลากหลายต่ออัตลักษณ์ทางเพศ ในแบบเห็นด้วยและเห็นต่าง ทั้งในระดับครอบครัว สถานศึกษา และที่ทำงาน อาจแสดงออกการสื่อสารที่ขาดความระมัดระวังว่าเรื่องอัตลักษณ์ทางเพศนั้นเป็นเรื่องส่วนบุคคล จึงเกิดการสื่อสารที่กระทบกับความรู้สึกของผู้ฟัง “เกิดมาเป็นผู้ชายดีๆ แล้วไม่ชอบเหรอ” “เป็นผู้หญิงไม่มีลูกแก่ไปใครจะดูแลคนในครอบครัว” หรืออาจเป็นการสื่อสารทางอ้อมผ่านกติกาต่างๆ อาทิ “ห้ามครูเพศชายแต่งกายคล้ายเพศหญิง” ทำให้ผู้คนที่สับสนไม่แน่ใจในตนเองอยู่แล้วยิ่งเป็นทุกข์ใจ
- การยืนยันในเพศ คือ อิสรภาพในตัวตน ซึ่งความรู้สึกมั่นคงในการยืนยันอัตลักษณ์ทางเพศของตนเอง ต้องอาศัยปัจจัยทั้งจากภายใน และปัจจัยเกื้อหนุนทางสังคมด้วยความเข้าใจ เห็นอกเห็นใจ และเคารพกันและกันถึงความหลากหลายในวันที่ “เพศไม่ได้ถูกกำหนดด้วยกรอบความคิดใดความคิดหนึ่ง แต่ทุกคนร่วมกันเคารพอัตลักษณ์ของคนอื่นว่าเป็นสิ่งที่มีค่าต่อความรู้สึกภายใน ในสังคมที่มากด้วยความหลากหลาย”
ปรับตัวปรับใจในช่วงเปลี่ยนผ่าน
- จะเห็นได้ว่าในช่วง 5 ปี เป็นต้นมา มีการพูดถึงความหลากหลายทางเพศมากขึ้น และองค์กรต่างๆ พยายามเป็นตัวแทนในการสื่อสาร “ความหลากหลาย” ออกไปสู่สังคมและได้รับการยอมรับค่อนข้างดีทางสังคม ถือว่าเป็นแนวโน้มที่ดีที่เกิดการสร้างสังคมที่เข้าใจกัน แต่สำหรับผู้ที่มีความหลากหลายบางคนยังมีประสบการณ์ไม่ดีจากผู้คนและบริบททางสังคมในอดีต ความเศร้า ความโกรธในใจ ที่มาจากเรื่องราวของการถูกกีดกัดในอดีตอาจยังชัดเจนเหมือนเพิ่งเกิดขึ้นเมื่อวาน โปรดยอมรับอารมณ์นั้น และค่อยๆ สงบมัน เพื่อมองโลกตามความเป็นจริงว่า สังคมกับเรากำลังเป็นส่วนหนึ่งของกันและกัน เพื่อความรู้สึกสงบและมีความหวัง
- การยอมรับมาพร้อมกับการเคารพ ความต้องการการยอมรับไม่ว่าจะมาจากตนเอง หรือจากคนอื่นต้องใช้พลังมากพอสมควร สับสนสงสัยเป็นสิ่งยืนยันว่าเราใช้พลังอย่างมากในการคิดเกี่ยวกับอัตลักษณ์ทางเพศของตนเอง และความกังวล ไม่พอใจ เศร้า อาจเป็นพลังที่แสดงออกมาด้วยสัญชาตญานต่อผู้อื่นที่เห็นต่างและไม่ให้การยอมรับ ในขณะที่ความเป็นจริงแล้ว “มนุษย์อาจไม่จำเป็นต้องได้รับการยอมรับจากคนทุกคน และเราเองก็อาจไม่ได้ยอมรับทุกเรื่องที่เกิดขึ้นบนโลกใบนี้”
การเคารพคนอื่นที่ไม่ยอมรับในตัวเราคือ การจัดการอารมณ์
การเคารพคนอื่นที่ไม่ยอมรับในตัวเราคือ การเป็นตัวอย่างในการเคารพกัน
การเคารพคนอื่นที่ไม่ยอมรับในตัวเราคือ จุดเริ่มต้นของการสร้างสังคมแห่งความเห็นอกเห็นใจ
- ยืนหยัด อย่างยืดหยุ่น ในช่วงเวลาของการยืนหยัดต่อตนเองและสังคม อาจทำให้มีเนื้อหาความคิด และปริมาณความคิดต่อเรื่องนี้เป็นอย่างมาก ซึ่งการคิดเรื่องใดเรื่องหนึ่งมากเกินไปส่งผลให้เกิดความเครียดสะสม ร่างกายเหนื่อยล้า ขาดสมาธิ หงุดหงิดง่าย และอาจทำให้ควบคุมอารมณ์ได้ยากโดยเฉพาะเมื่อสื่อสารกับคนที่มีความคิดเห็นที่แตกต่างกัน
- แม้ว่าการได้ยืนหยัด และยอมรับในอัตลักษณ์ทางเพศจะเป็นสิ่งที่ทำให้เราสุขสงบ แต่อัตลักษณ์ทางเพศเป็นส่วนหนึ่งของคุณค่าในตัวเรา ยังมีสิ่งอื่นๆ มากมายที่เราสามารถลงมือทำ และสัมผัสความมีคุณค่าในตัวเอง ระมัดระวังความคิดเชื่อมโยงเรื่องเพศและความมีคุณค่าอย่างเข้มงวด เพื่อให้เกิดสุขและรู้สึกดีกับตนเองได้อย่างแท้จริง
นรพันธ์ ทองเชื่อม : นักจิตวิทยาและที่ปรึกษาด้านสุขภาพจิต เลิฟแคร์สเตชั่น
